Een term die een ondernemer of investeerder vaak voorbij ziet komen, is YOY. YOY staat voor Year-over-year. Het heeft te maken met de statistieken van een organisatie, maar wat houdt het precies in, welk doel heeft het en hoe kan je het gebruiken?
Kanttekening; we hebben het hier niet over de nieuwe achtbaan van Walibi. Die maakt onlangs bekend dat de nieuwe achtbaan ook zo gaat heten.
Kort gezegd houdt YOY in dat de statistieken van een bepaalde periode worden vergeleken met statistieken van diezelfde periode het jaar ervoor. De periode die je vergelijkt kan een maand zijn, een jaar of een andere periode tussen twee specifieke data.
Een voorbeeld van YOY
Een winkel verkoopt in december 2023 duizend feestjurken en in december 2024 900. Je haalt 900 van 1000 af. Er zijn 100 jurken meer verkocht. Je deelt 100 door 900. Het cijfer wat daaruit komt is 0,11, dat staat voor 11%.
Vergelijken
Deze vergelijking wordt door ondernemers en investeerders gebruikt om de vooruitgang, achteruitgang of stagnatie van de cijfers van een specifieke periode te vergelijken met die periode het jaar of meerdere jaren daarvoor. Door deze manier van vergelijken, komt een beeld naar voren zonder invloeden van buitenaf, zoals bepaalde trends, het aantal dagen dat een maand heeft of de periode van het jaar. Het is een representatief beeld.
Hierbij worden niet verschillende, maar specifieke periodes van verschillende jaren met elkaar vergeleken. Hoe langer de periode is, hoe minder invloed het aantal weekenden of werkdagen in die periode heeft.
Veel grote bedrijven delen (of zijn zelfs verplicht om hun YOY te delen). Zo maakt Nike onlangs bekend dat hun YOY over het eerste kwartaal van 2024 met 10% was gedaald.
Meten is weten
Op deze manier kunnen stijgingen en dalingen van bepaalde periodes in kaart gebracht worden. YOY-vergelijkingen verminderen de seizoensgevoeligheid bij het analyseren van de prestaties van een bedrijf. Het kan zijn dat er bijvoorbeeld bij een bedrijf meerdere jaren achter elkaar in de maand februari een daling van de cijfers te zien is, maar dat vervolgens in de maand april een flinke stijging te zien is. Aan de hand van de cijfers kan je nagaan waar deze daling en stijging in die periodes vandaan komen. Ook weet je als bedrijf dat er na regen zonneschijn komt. Na de dalende cijfers in februari, zullen ze weer flink gaan stijgen in april.
Het voorgaande fenomeen komt doordat de omzet, winst en dergelijke financiële maatstaven afhankelijk zijn van de vraag van de afnemers. Bij retailers is er bijvoorbeeld een piek te zien in de vraag in de periode voor kerst. Dan gaan mensen kerstinkopen doen en is de omzet van winkels hoger dan in de periode ervoor. Wanneer je het derde kwartaal van een jaar zal vergelijken met het vierde kwartaal, dan zie je een enorme groei. Het lijkt dan alsof het bedrijf erg is gegroeid, terwijl het in feite seizoensgebonden is en dit ieder jaar zo verloopt. Daarentegen zullen de cijfers in het eerste kwartaal van het volgende jaar weer veel lager zijn dan de cijfers van de periode voor kerst. Door de YOY-vergelijk kunnen bedrijven dit makkelijk in kaart brengen en hierop inspelen.
Voor investeerders is het ook een nuttig instrument. Voor hen is het prettig om inzicht te hebben in de stijging en daling van cijfers van de organisatie waar zij in investeren. Hier kunnen zij aan de hand van deze cijfers op inspelen.
Het is voor bepaalde ondernemingen, zoals retailers, belangrijk om niet alleen naar de jaarcijfers te kijken, maar juist naar de maandelijkse of periodieke cijfers. Een YOY-vergelijking is hiervoor een handige manier.
Dit heb je nodig voor een YOY-vergelijking
Om een YOY-vergelijking te maken heb je alleen maar twee cijfers en een rekenmachine nodig. Je moet het cijfer van de periode van dit jaar hebben en het cijfer van de periode van vorig jaar. Je trekt het cijfer van vorig jaar af van het cijfer van dit jaar. Het cijfer wat overblijft, staat voor de stijging of de daling van dit jaar, ten opzichte van het vorige jaar. Je deelt het overgebleven cijfer door het cijfer van het vorige jaar en rekent dit om in procenten. Dit percentage is de groei of de daling ten opzichte van het vorige jaar.
YOY is dus een praktisch en makkelijk instrument om de cijfers van specifieke periodes van verschillende jaren met elkaar te vergelijken. Hiermee wordt een representatief beeld gevormd van de stijging of daling van de cijfers, ten opzichte van de vorige periode.
